Skąd wziąć brakujące 50 mln na bezpieczeństwo przeciwpowodziowe w Dolinie Bobru?
Bezpieczeństwo przeciwpowodziowe Doliny Bobru oraz rola partnerstwa publiczno-prywatnego w modernizacji infrastruktury hydrotechnicznej były głównymi tematami III Dolnośląskiego Forum Przeciwpowodziowego w Jeleniej Górze. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele Wód Polskich, firmy Tauron oraz lokalni samorządowcy, starając się znaleźć rozwiązania po doświadczeniach powodzi z września 2024 roku.
Tauron – 100 milionów na remont, a kto da 50 milionów na bezpieczeństwo?
Centralnym punktem forum stała się sprawa modernizacji zapory w Pilchowicach, zarządzanej przez Tauron. Firma przeznacza 100 milionów złotych własnych środków na niezbędny remont obiektu. Jednocześnie, jak wskazał prezes Tauron Polska Energia, Grzegorz Lot, pojawiła się wyjątkowa okazja, by przy okazji remontu znacząco zwiększyć bezpieczeństwo regionu.
„Rok temu obiecaliśmy, że zainwestujemy w Pilchowice 100 mln zł na remont Pilchowic i to realizujemy. Mamy na stole ofertę żeby zwiększyć bezpieczeństwo przeciwpowodziowe o około 30%. Na to potrzebnych jest dodatkowych 50 mln zł”, wyjaśniał Lot.
Tauron argumentuje, że charakter spółki, uniemożliwia korzystanie ze środków publicznych (krajowych i unijnych) przeznaczonych na ochronę przeciwpowodziową. Prezes Lot stanowczo podkreślił, że Tauron S.A. nie może sfinansować dodatkowej części modernizacji, bowiem dotyczy zadań państwa.
„Firma Tauron nie jest gwarantem, ani stroną odpowiedzialną za bezpieczeństwo przeciwpowodziowe tego regionu i to chcemy komunikować”, stwierdził prezes, wywołując niepokój u niektórych uczestników Forum co do przyszłości zabezpieczenia regionu.
Wspólnie skuteczniej?
Tauron nie tylko zdiagnozował problem, ale także przygotował grunt pod rozwiązanie. Jacek Bieńkowski, dyrektor ds. Inwestycji Tauron Ekoenergia, zaznaczył, że firma, przewidując taką możliwość, rozpisała przetarg uwzględniający oba warianty prac: podstawowy za 100 mln i rozszerzony za 150 mln, aby nie tracić czasu.
Kluczowy jest jednak czas. Sławomir Czuchrij, prezes Tauron Ekoenergia, określił ostateczny termin na podjęcie decyzji:
„Remont musimy skończyć z końcem roku 2027, a 30 czerwca roku przyszłego, to jest taki kamień milowy, gdzie musimy podjąć decyzję czy robimy zaporę w zakresie podstawowym, która i tak zabezpieczy ją technicznie, czy rozszerzamy zakres tego bezpieczeństwa przeciwpowodziowego”.
W trakcie forum uzgodniono, że Tauron złoży do Wód Polskich wniosek o poparcie, by zabezpieczyć brakujące 50 mln zł w budżecie państwa na 2026 rok. Inicjatywę wesprą samorządowcy, m. in. prezydent Jeleniej Góry i burmistrz Wlenia, zbierając podpisy poparcia.
„Ochrona przed powodzią wymaga partnerstwa sektora publicznego i prywatnego. W obliczu przyspieszających zmian klimatu potrzebujemy współpracy ponad podziałami resortowymi. To konkretna inwestycja w odporność państwa i bezpieczeństwo obywateli”, zaapelował o wspólne działanie Grzegorz Lot.
Potrzebę dialogu podkreślił także gospodarz spotkania, prezydent Jeleniej Góry Jerzy Łużniak: „Cieszy mnie to, że możemy się spotkać, z jednej strony biznes, z drugiej strony samorządowcy. Mam nadzieję, że dojdziemy do takiego wspólnego rozwiązania, które pozwoli na to żeby te wszystkie działy połączyć, przede wszystkim dla naszych mieszkańców”.
Nie tylko zapora pilchowicka
Kluczowy dla działań przeciwpowodziowych uczestnik Forum — Wody Polskie przedstawiły kompleksowy plan działań. Jacek Drabiński, Zastępca Dyrektora RZGW we Wrocławiu, podkreślił dobrą współpracę z Tauronem w zarządzaniu zbiornikami retencyjnymi (m. in. Pilchowice, Lubachów) w czasie zagrożenia. Zapowiedział także 17 zadań w powiecie karkonoskim na 2025 rok (o wartości 4,6 mln zł) oraz plany rewitalizacji koryta Bobru w gminie Marciszów.
Kluczowym elementem długofalowej ochrony ma być budowa zbiornika w Kostrzycy na potoku Jedlica, o planowanej pojemności 2,8 mln m³, który ma chronić ponad 12 tysięcy osób. Profesor Janusz Zaleski z Wód Polskich mówił również o przygotowywanym programie redukcji ryzyka dla całej zlewni Bobru, wyrażając nadzieję na jego rychłe wdrożenie:
„Został przygotowany program redukcji ryzyka powodziowego dla zlewni Bobru. Mam nadzieję, że do trzech razy sztuka, że w końcu wygenerujemy kompleksowy program redukcji ryzyka, który będzie miał finansowanie i zbudujemy bezpieczeństwo nie tylko zapór, ale przede wszystkim bezpieczeństwo wszystkich podmiotów, a w pierwszej kolejności ludzi.”
Stawką w dyskusji jest nie tylko znalezienie 50 milionów złotych na rozszerzoną modernizację zapory w Pilchowicach, ale też realne bezpieczeństwo mieszkańców doliny Bobru, którzy w ciągu ostatnich 30 lat co najmniej pięciokrotnie – w tym katastrofalnie w 1997 i 2024 roku – tragicznie odczuli niszczycielską siłę rzeki i jej dopływów.
