1 stycznia 2024 r. weszły w życie przepisy, które wprowadzają świadczenie wspierające dla osób z niepełnosprawnościami. Za przyznanie i wypłatę świadczeń odpowiada Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Żeby jednak ZUS pieniądze wypłacał trzeba najpierw dostarczyć zaświadczenie z wojewódzkiego zespołu ds. orzecznictwa.
„To, że my będziemy wypłacać pieniądze nie oznacza, że już dzisiaj można wysłać do nas wniosek – mówi Iwona Kowalska-Matis regionalny rzecznik prasowy ZUS na Dolnym Śląsku. – Najpierw musi być zaświadczenie o ilości przyznanych punktów a dopiero potem wniosek do nas” – przestrzega.
Rzeczniczka wyjaśnia, że do ZUS złożono już 150 niekompletnych wniosków o świadczenie wspierające.
„Nie możemy zaakceptować dokumentów, które są niekompletne, ponieważ wojewódzkie zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności nie rozpatrzyły jeszcze wniosków o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia. Przypominam, że ZUS jest na ostatnim etapie ubiegania się o to świadczenie” – mówi Kowalska-Matis.
Rzeczniczka przypomina, że najpierw należy złożyć do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności (WZON) wniosek o wydanie decyzji o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia. W decyzji tej WZON określi poziom potrzeby wsparcia w skali od 0 do 100 punktów. Dopiero jak ta decyzja WZON stanie się ostateczna należy złożyć wniosek do ZUS o przyznanie świadczenia wspierającego – podkreśla.
Jeśli osoba z niepełnosprawnością najpierw złoży do ZUS wniosek o świadczenie wspierające, i nie będzie miała wydanej decyzji przez WZON o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia, ZUS zgodnie z przepisem pozostawi taki wniosek bez rozpatrzenia. Dlatego tak ważne jest żeby zachować właściwą kolejność składania wniosków.
„Podkreślam jeszcze raz, najpierw wniosek do WZON o wydanie decyzji, w której zostanie ustalona liczba punktów określająca poziom potrzeby wsparcia, a następnie wniosek do ZUS o przyznanie świadczenia wspierającego na podstawie decyzji WZON”– mówi Iwona Kowalska-Matis.
Świadczenie wspierające zostanie przez ZUS przyznane osobom, którym WZON przyznał uprawniającą liczbę punktów potrzeby wsparcia od dnia, od którego WZON przyznał punkty. Wniosek do ZUS należy złożyć w ciągu 3 miesięcy od dnia, w którym decyzja WZON stała się ostateczna. Jeśli osoba z niepełnosprawnością złoży do nas wniosek w ciągu tych 3 miesięcy przyznamy świadczenie wspierające z wyrównaniem od dnia, od którego WZON przyznał uprawniające punkty.
Świadczenie wspierające jest wprowadzane w trzech etapach.
Osoby z 87–100 pkt mogą ubiegać się o nie od 2024 r.,
osoby z 78–86 pkt – od 2025 r.,
zaś osoby z 70–77 pkt – od 2026 r.
W innej sytuacji są, które mają, co najmniej 70 pkt, ponieważ będą one mogły uzyskać świadczenie wspierające od 2024 r., pod warunkiem, że po 31 grudnia 2023 r. opiekunom tych osób będzie przysługiwało prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego albo zasiłku dla opiekuna wypłacanego przez organ gminy.
Świadczenie wspierające będzie wynosić od 40 do 220 proc. aktualnej wysokości renty socjalnej (obecnie wynosi ona 1588,44 zł). Oznacza to, że na początku będą to kwoty od ok. 635 zł do blisko 3495 zł, w zależności od poziomu potrzeby wsparcia:
– 95–100 pkt – 220 proc. renty socjalnej,
– 90–94 pkt – 180 proc. renty socjalnej, – 85–89 pkt – 120 proc. renty socjalnej, – 80–84 pkt – 80 proc. renty socjalnej, – 75–79 pkt – 60 proc. renty socjalnej, – 70–74 pkt – 40 proc. renty socjalnej.
O świadczenie wspierające mogą starać się osoby, które mają status osoby z niepełnosprawnością potwierdzony w formie: orzeczenia o niepełnosprawności i jej stopniu wydanego przez zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności; orzeczenia o niezdolności do pracy lub orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji wydanego przez lekarzy orzekających w ZUS; orzeczenia o inwalidztwie wydanego przed wrześniem 1997 r. przez komisje lekarskie do spraw inwalidztwa i zatrudnienia.
WZON wyda decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia na taki sam okres, na jaki dana osoba ma orzeczenie o niepełnosprawności, nie dłużej jednak niż na 7 lat.
Po wydaniu decyzji przez WZON osoba uprawniona powinna złożyć wniosek o wypłatę świadczenia do ZUS. Będzie można to zrobić wyłącznie drogą elektroniczną poprzez: Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS, portal Emp@tia lub bankowość elektroniczną. Wniosek do ZUS może również zostać złożony przez pełnomocnika.
Do wniosku o świadczenie wspierające nie trzeba załączać decyzji wydanej przez WZON. Wszystkie dane, które się w niej znajdują, ZUS otrzyma z Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzeczeń o Niepełnosprawności (EKSMOoN). System ten prowadzi Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej.
ZUS będzie wypłacać świadczenie wspierające przelewem na numer rachunku bankowego w Polsce, który osoba z niepełnosprawnością poda we wniosku. Będzie je otrzymywać łącznie z innymi świadczeniami, np. rentą socjalną czy 500 plus dla osób niesamodzielnych. Świadczenie wspierające będzie przysługiwać bez względu na dochód, będzie zwolnione z podatku dochodowego i nie będzie mogło zostać zajęte przez komornika.
