Bezpieczeństwo Obronność Energia. Trzy hasła opisujące XII Dolnośląski Kongres Samorządowy
Pod hasłem „Bezpieczny Dolny Śląsk – Bezpieczna Polska. Wspólna odpowiedzialność, wspólna przyszłość” odbył się we Wrocławiu 13 listopada 2025 r. XII Dolnośląski Kongres Samorządowy. Zorganizowany przez samorząd województwa dolnośląskiego w hali Portu Lotniczego Wrocław, zgromadził setki samorządowców, przedstawicieli rządu, ekspertów i przedsiębiorców. Dyskutowane były tematy związane z obronnością, bezpieczeństwem energetycznym i obroną cywilną.
Najważniejszym punktem kongresu było podpisanie listu z intencją powołania Dolnośląskiej Grupy Zbrojeniowej. Ma połączyć potencjał naukowy, przemysłowy i administracyjny regionu by wspierać rozwój przemysłu obronnego.
Obecny na kongresie Władysław Kosiniak-Kamysz — Minister Obrony Narodowej, podkreślił fundamentalną rolę regionów w systemie bezpieczeństwa państwa. „Nie ma bezpieczeństwa Polski bez silnych regionów i bezpieczeństwa w tych regionach” – stwierdził wicepremier. Dodał, że sama lokalizacja kongresu – na lotnisku realizującym inwestycje o podwójnym, cywilno-wojskowym przeznaczeniu – jest symbolem niezbędnej współpracy.
Minister zapowiedział także, że PSL — partia, której przewodniczy, zainicjuje budowę w największych 10 polskich miastach budowę podziemnych system komunikacji miejskiej, które będą pełnić rolę schronienia w trakcie ataku zbrojnego.
Gospodarz spotkania, Paweł Gancarz — Marszałek Województwa Dolnośląskiego, nazwał powołanie Dolnośląskiej Grupy Zbrojeniowej chwilą historyczną:
„To ogromna szansa dla regionalnej gospodarki, ale też element budowania odporności i bezpieczeństwa mieszkańców”.
Debaty kongresowe podzielono na cztery główne bloki tematyczne, w których głos zabrali kluczowi decydenci i eksperci.
Kraj i region wobec zagrożeń
Panel inauguracyjny, w którym udział wzięli m. in. Władysław Kosiniak-Kamysz, Paweł Gancarz oraz Wojewoda Dolnośląski Anna Żabska, skupił się na współczesnych wyzwaniach. Wojewoda Żabska zwróciła uwagę, że ostatnie lata to czas „permanentnego kryzysu”, wymieniając pandemię, wojnę i klęski żywiołowe. Z kolei analityk wojskowy Jarosław Wolski podkreślał konieczność budowania realnej odporności państwa i dostosowania służb do nowych realiów.
Energia i infrastruktura jako filary bezpieczeństwa
W panelu poświęconym energetyce, z udziałem m.in. Ministra Energii Miłosza Motyki, dyskutowano o dywersyfikacji źródeł i inwestycjach w energetykę źródeł odnawialnych. Wicemarszałek Wojciech Bochnak zaznaczył, że celem musi być budowanie „lokalnej niezależności energetycznej”.
Równie istotna okazała się debata o infrastrukturze, w której uczestniczyli m.in. Monika Wielichowska — Wicemarszałek Sejmu oraz Maciej Lasek — Pełnomocnik Rządu ds. Centralnego Portu Komunikacyjnego. Michał Rado — Wicemarszałek dolnośląski przypomniał o kluczowej roli kolei, nie tylko w transporcie pasażerskim, ale również w logistyce i procesach ewakuacyjnych w sytuacjach kryzysowych.
Obrona cywilna – wyzwania i priorytety
Najbardziej alarmujące wnioski popłynęły z panelu dotyczącego obrony cywilnej. Renata Granowska Zastępczyni Prezydenta Wrocławia biła na alarm, wskazując na „ogromny deficyt miejsc schronienia w Polsce” w porównaniu do standardów zachodnioeuropejskich. Uczestnicy panelu, w tym przedstawiciele wojska i straży pożarnej, zgodzili się, że kluczowa jest edukacja obywatelska. Dolnośląskie radne sejmiku podkreślały konieczność powszechnej nauki znajomości sygnałów alarmowych, zasad ewakuacji i podstaw ratownictwa.
XII Dolnośląski Kongres Samorządowy pokazał, że bezpieczeństwo stało się nadrzędnym tematem dla samorządów. Od strategicznych inwestycji w przemysł obronny, przez niezależność energetyczną, po fundamentalne braki w obronie cywilnej – Dolny Śląsk stawia diagnozę i szuka rozwiązań, budując platformę współpracy między rządem, samorządem i biznesem.
Podczas Kongresu wiele uwagi poświęcano obowiązującą od tego roku ustawie regulującej obronę cywilna i ochronę ludności. Wraz z jej wprowadzeniem w życie do jednostek samorządu terytorialnego płyną pieniądze. Samorządowcy oczywiście cieszą się z pieniędzy, lecz widzą także pustą połowę szklanki.
„Bardzo dużo samorządowców, którzy dzisiaj przyjechali właśnie po to, aby uczestniczyć w tych panelach dyskusyjnych, które są, ale też przede wszystkim w rozmowach kuluarowych. To jest spotkanie wszystkich lokalnych samorządowców w jednym miejscu.”
Natalia Gołąb, Członkini Zarządu Województwa Dolnośląskiego
Samorządy sygnalizują, że trudno będzie wydatkować pieniądze przeznaczone na obronę cywilną i ochronę ludności cywilnej, ze względu na zbyt krótki czas na ich wykorzystanie. Wskazują na inne trudności związane z potencjalnymi sytuacjami kryzysowymi.
„Te pieniądze są spóźnione, bo jeżeli samorządy otrzymują środki na budowę schronów czy nawet zakup sprzętu i mają dwa miesiące na realizację. A jednocześnie trzeba dochować wszelkich procedur i transparentności. Bardzo niewielka część tych środków będzie wykorzystana”, zwrócił uwagę na ten problem Cezary Przybylski, Zastępca Przewodniczącego Sejmiku Województwa Dolnośląskiego.
Elżbieta Zakrzewska, Burmistrz Miasta Kowary, która skierowała tez pytanie do wicepremiera Kamysza, dodaje:
„Pieniądze, które dostaliśmy na obronę cywilną są świetnymi pieniędzmi. Tylko po pierwsze: nie mogą one być realizowane zakupy w ciągu 3 miesięcy. Druga sprawa: są pewne działania, które tak krótkim okresie czasu zgodnie z ustawą o zamówieniach publicznych nie jesteśmy w stanie zrealizować.
Kolejny samorządowiec subregionu jeleniogórskiego podjął kolejny problem wynikający z nowych przepisów i położenia nacisku na szkolenia wojskowe.
„Było pytanie do pana wicepremiera, i myślę to jest ważne, czy w momencie, kiedy będą powoływani do służby wojskowej nasi mieszkańcy, czy to nie spowoduje, że nasi strażacy, którzy w tej chwili bardzo czynnie uczestniczą w tych akcjach i nasi pracownicy, nie dostaną kart powołania i opuszczą te nasze gminy”, stawia ważną kwestię Edward Dudek, Wójt Gminy Jeżów Sudecki.
Jak było słychać podczas Kongresu, także w kuluarach oraz podczas rozmów jakie przeprowadziliśmy z samorządowcami w naszym kongresowym studio (wkrótce zaprosimy do ich obejrzenia i wysłuchania), samorządowcy dolnośląscy mają szereg obaw i wątpliwości wobec nowych regulacji i służących podniesieniu bezpieczeństwa państwa decyzji rządu. Chwalili jednak potrzebę organizacji i uczestnictwa kongresu, jako okazji do przedyskutowania tych problemów.
